Πόθεν προήλθαν τα γίδια και οι ...κατσίκες που έχουμε στο χωριό μας ;

 

Οι κατσίκες αρχικά εξημερώθηκαν πριν περίπου 10.000 χρόνια από κυνηγούς και αγρότες στην περιοχή γύρω από την οροσειρά Ζάγκρος του δυτικού Ιράν, σύμφωνα με νέες εκτιμήσεις επιστημόνων.

Η περιοχή είναι το ανατολικό άκρο της λεγόμενης «Εύφορης Ημισελήνου», που θεωρείται το λίκνο της γεωργίας και αρκετών πρώιμων πολιτισμών.

Φαίνεται πως η κατσίκα ήταν ένα από τα πρώτα ζώα που εξημερώθηκαν από τον άνθρωπο, με μόνο τους σκύλους να έχουν σίγουρα προηγηθεί, καθώς εξημερώθηκαν πριν τουλάχιστον 14.000 χρόνια. Τα πρόβατα εξημερώθηκαν περίπου παράλληλα με τις κατσίκες, αλλά κάπως πιο δυτικά, ίσως στη σημερινή Τουρκία ή Ανατολία. Τα βοοειδή και οι χοίροι, που είναι μεγαλύτερα και πιο επικίνδυνα ζώα, εξημερώθηκαν αργότερα.

Οι Ιρλανδοί, Ιρανοί και άλλοι ερευνητές, με επικεφαλής τον Κέβιν Ντάλι του Κολλεγίου Τρίνιτι του Δουβλίνου, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ(PNAS), σύμφωνα με το «Science» και το «New Scientist», ανέλυσαν απολιθώματα αρκετών κατσικών από δύο περιοχές των ορέων του Ζάγκρου (Γκαντζ Ντάρεχ και Τεπέ Αμπντούλ Χοσεΐν), όπου γίνονται ανασκαφές εδώ και δεκαετίες από τους αρχαιολόγους και οι οποίες κατοικούνταν μεταξύ του 8200 και του 7600 π.Χ.

Οι επιστήμονες ανέλυσαν πυρηνικό και μιτοχονδριακό DNA από τις κατσίκες και βρήκαν ότι τα ζώα αποτελούσαν δύο διακριτές ομάδες, μία που είχε στενή γενετική συγγένεια με τις σύγχρονες εξημερωμένες κατσίκες και μία που είχε στενή συγγένεια με τις σύγχρονες άγριες κατσίκες. Από αυτό βγήκε το συμπέρασμα ότι εκείνες οι κατσίκες του Ιράν είχαν πρόσφατα εξημερωθεί και είναι οι παλαιότερες που έχουν ποτέ βρεθεί να είναι εξημερωμένες.

«Πριν 10.000 χρόνια έχουμε αυτά τα αρχαιολογικά και γενετικά δεδομένα που φαίνεται να δείχνουν πως βρήκαμε τον πρώτο πληθυσμό εξημερωμένων κατσικών. Ανακαλύψαμε τα αρχαιότερα γενετικά στοιχεία για την εξημέρωση των κατσικών. Μοιάζει ολοένα πιθανότερο ότι η εξημέρωσή τους έγινε αρχικά στην περιοχή του Ζάγκρου ή εκεί κοντά», δήλωσε ο Ντάλι.

«Πιστεύουμε ότι βρήκαμε το "σημείο μηδέν" για την εξημέρωση των κατσικών ή έστω κάποιο κοντινό», ανέφερε ο γενετιστής Ντέιβιντ ΜακΧιου του Πανεπιστημιακού Κολλεγίου του Δουβλίνου.

Ήταν γνωστό ότι οι κατσίκες εξημερώθηκαν κάπου στη Δυτική Ασία ή στην ανατολική Ευρώπη, αλλά ήταν δύσκολος ο εντοπισμός της ακριβούς περιοχής. Η ισλαμική Ιρανική Επανάσταση στο τέλος της δεκαετίας του 1970 και ο πόλεμος Ιράκ-Ιράν που άρχισε το 1980, δυσκόλεψε περαιτέρω τις έρευνες, αλλά τώρα η περιοχή έχει γίνει ξανά επίκεντρο του επιστημονικού ενδιαφέροντος.

Η διεύθυνση για την επιστημονική δημοσίευση:

https://www.pnas.org/content/118/25/e2100901118